Mini Netykieta1) Polskich Grup Dyskusyjnych wer. 3.6.13 z d. 2025-04-02, śro.

Dokument ten zawiera podstawowe informacje dotyczące zasad dobrego zachowania na polskich grupach dyskusyjnych.

Tematyka grup

Staraj się pisać na temat związany z grupą dyskusyjną2). Przed wejściem do grupy dyskusyjnej spójrz na krótki jednolinijkowy opis, jaki posiada każda grupa. W razie gdyby twój prog. nie wyświetlał tej info. można ją uzyskać na spec. s. WWW3);
W tytule podaj skrótowo czego dotyczy twoja wiad. Nie podczepiaj się ze swoim pyt. pod istniejący wątek, jeśli dotyczy on czego innego – w takiej sytuacji utwórz nowy wątek;
Odpowiadając na wiad. zwracaj uwagę, do jakich grup wysyłasz odp. Szczególnie gdy dyskusja zbacza z tematu. Nie próbuj kontynuować wątku archiwalnego, nieobecnego już na wielu serwerach i dawno zapomnianego przez jego uczestników. Przez nieopatrzność możesz zwracać się do nieżyjącej osoby;
Jeśli wysyłasz zapytanie na kilka grup dopilnuj, aby wiad. miała ustawione pole "Kontynuuj". Pamiętaj też, że grupy należące do różnych hierarchii niekoniecznie są dostępne na jednym serwerze i crosspost do takich grup może być odrzucony mimo ustawienia pola "Kontynuuj";
Przed zadaniem jakiegokolwiek pyt. odszukaj wiad. będącą zbiorem najczęściej zadawanych pyt. (rzecz jasna wraz z odp.). Większość grup posiada taki zbiór pytań-odpowiedzi4) i zwykle możesz go znaleźć na danej grupie bądź na pl.answers. Jeśli niczego takiego nie znajdziesz, sprawdź, czy ktoś w ostatnim czasie nie zadał podobnego pyt. Wyjątkowo nieuprzejme jest wysyłanie wiad. w stylu: "chce tego i tego ale nie czytam tej grupy wiec prześlijcie mi odp. pryw.".

Pisanie wiad. jako takie

Przede wszystkim szanuj swoich odbiorców i przestrzegaj prawa (zwłaszcza prawa autorskiego i zakazu mowy nienawiści). Zgodnie z wymogiem prawa autorskiego o podawaniu źródeł cytatów, na początku wiad. należy także umieścić/zostawić krótką informację o cytowanych autorach. Zakaz mowy nienawiści sprowadza się do nie nawoływania do działań przestępczych z pobudek rasistowskich. Należy całkowicie się powstrzymać od żartów nawołujących do łamania prawa;
W pub. wiad. przestrzegaj zasad lingwistyki, gramatyki, interpunkcji i ortografii (czyli tego czego próbowano Cię nauczyć w szkole na lekcjach j. pol.);
W pub. wiad. przestrzegaj zasady stosowności (w j. łac. "decorum5)" znaczy "przyzwoitość, obyczajność, stosowność"). Stosowność oznacza dopasowanie użytego języka do: tematu wypowiedzi, jej adresata, celu autora oraz okoliczności w jakich będzie odczytywana. Stosowność oznacza też powstrzymywanie się od przedstawiania treści wulgarnych lub pornograficznych lub makabrycznych;
Przed zadaniem pyt. należy użyć wyszukiwarki by samodzielnie znaleźć odp. W swojej wiad. zaznacz, że podejmowałeś takie próby;
Każde pyt. postaraj się dobrze przemyśleć i możliwie krótko oraz precyzyjnie sformułować;
Pisanie wielkimi literami oznacza krzyczenie. Dlatego tego stylu nie należy nadużywać;
Zalecane jest oznaczanie cytowania znakiem ">". Umożliwia to automatyczne przeformatowanie cytatów w większości czytników i zostało uwzględnione w standardzie format=flowed6);
Odpowiadając na wiad. innych osób cytuj tylko to do czego odnosi się Twój komentarz. Dobrym zwyczajem jest przeplatanie cytowanych fragmentów w własnymi odp. Szczególnie naganne jest cytowanie czyjegoś podpisu (sygnaturki). Równie godne potępienia jest zacytowanie wiad. po to tylko, aby dodać pod nią tekst w stylu: "zgadzam się z tym", "też tak myślę". Skrajnie nagannym jest odp. zawierająca reklamę;
Twój komentarz powinien znajdować się bezpośrednio pod cytatem, którego dotyczy.

Podpis i sprawy z nim związane

Nagłówek twojej wiad. powinien zawierać twój adres poczty el. oraz dane personalne: prawdziwe imię, nazwisko i organizację. Jeśli nie wiesz jak to ustawić, zwróć się o pomoc do swojego lokalnego administratora. Przesyłki anonimowe często traktowane są po prostu jako mało poważne, mogą być także w pewnych okolicznościach automatycznie odrzucane. Z kolei używanie cudzych danych może pociągnąć za sobą odpowiedzialność karną;
Przy wysyłaniu wiad. na grupy dyskusyjne możesz zabezpieczyć adres poczty el. przed spamem. Podaj też przystępnie sposób odbezpieczenia tego adresu;
Twój podpis nie powinien przekraczać czterech linii;
Niektóre programy używane do wysyłania wiad. doklejają na ich końcu różnego rodz. śmieci. Skonfiguruj wszystko tak, aby tego nie robiły. Niewiele osób poza Tobą będzie w stanie takie binaria poprawnie zobaczyć, a tekst zwykle zawiera reklamę. Za śmieci może również zostać uznane nadużywanie podpisu cyfrowego czy niestandardowych pól nagłówka Face, X-Face.

Ogłoszenia i inne takie

Niedopuszczalne jest posługiwanie się grupami dyskusyjnymi w celach komercyjnych z wyjątkiem grup o takim właśnie przeznaczeniu (pl.ogloszenia.*, pl.praca.*, hierarchia *.biz*);
Także do wysyłania ogłoszeń niekomercyjnych zaleca się używać grup pl.ogloszenia.*, a tylko w wyjątkowych okolicznościach można je posłać na grupę o tematyce zgodnej z tematyką anonsu.

Przesyłanie plików (w tym binarnych)

Umieszczaj linki URL do danych binarnych, czyli innych niż tekstowe. Wynika to z faktu, że w polskiej hierarchii grup dyskusyjnych grupy hierarchii bin/binaries w praktyce nie istnieją;
Jeżeli egzotyczne zasoby są dostępne również na innych serwerach (tzw. mirror), podaj też adres na serwerze bliżej Polski (zwykle im bliższy serwer tym szybsza transmisja);
Jeżeli zasoby nie są ogólnie dostępne, podaj zasady ich udostępniania (logowanie, opłata SMS-em itp.);
Korzystanie z serwerów skrótów adresów URL takich jak tinyurl.com7) jest dopuszczalne, ale niezalecane z powodu kontrowersji z nimi związanych:
- Braku informacji kto finansuje serwery skrótów adresów URL (bo usługa "jest darmowa", a utrzymanie serwera i łącza kosztuje);
- Nie wiadomo: Czy taka usługa generuje ukryte długi dla użytkowników tej usługi?
- Nie ma gwarancji czy link nie zostanie ocenzurowany;
- Poza tym nie wiadomo kto i po co gromadzi te linki i na czym właściwie polega ten interes.

Konfiguracja czytników grup dyskusyjnych

Zasada ogólna: Praktycznie każdy program wymaga konfiguracji i nic tu samo się nie zrobi. W szczególności:
W twoim kliencie grup dyskusyjnych włącz zawijanie na po 72 znakach w linii. To pozwoli innym osobom na prawidłowe cytowanie twoich wypowiedzi;
Prawidłowo cytuj wypowiedzi. Każda linia cytatów powinna być oznaczona z lewej strony znakami cytowania. Ich liczba odpowiada poziomowi zagnieżdżenia cytatu i musi być oddzielona jedną spacją od cytowanego tekstu. Do tego celu przyjęło się używanie znaków: ">" (znak większości), ":" (dwukropek) lub "|" (pionowa kreska). Stosowanie innych zestawów znaków do oznaczania cytowania jest niedopuszczalne;
Zawsze wysyłaj wiad. czystym tekstem (nigdy w formacie HTML);
Skonfiguruj swój czytnik w ten sposób, aby w momencie tworzenia odp. rozpoczynał tytuł w polu tytułu od "Re: " czyli Re, dwukropek i jedna spacja (w j. łac. "re" znaczy "dotyczy, w sprawie"). Nie zaś od Odp:, Re[2]:, RE: czy czegokolwiek innego;
Poprawnie ustaw tzw. "delimiter" sygnaturki oddzielający tekst wiad. od podpisu. Jest to linia zawierająca "-- " czyli dwa minusy i jedną spację, po których następuje nowa linia z początkiem podpisu. Znakomita większość programów potrafi rozpoznać tak wyodrębniony podpis i nie dołącza go do cytowanego tekstu w momencie odp.;
Wiad. musi być zgodna z MIME. Wiad. musi zawierać m.in. deklarację użytego zestawu znaków. Jedynym standardem kodowania polskich liter zatwierdzonym polską normą jest ISO-8859-28) (norma PN-T-42118:1993). Jednak obecnie w sieci Internet (WWW, repozytoria kodu, grupy dyskusyjne, ale nie adresy URL) standardem jest kodowanie Unicode z jego najpopularniejszą odmianą UTF-8.

Testowanie

Do przeprowadzania testów służą wyłącznie grupy *.test.*, w szczególności grupy pl.test i alt.pl.test .

Inne równie ważne

Bądź cierpliwy – często musi upłynąć trochę czasu, zanim twoja wiad. dojdzie tam gdzie trzeba, i jeszcze trochę, zanim ktoś będzie mógł zareagować, nie wysyłaj więc od razu pięciu kopii. Jeśli mimo upływu czasu nikt nie odpowiada, opisz problem inaczej, podając więcej szczegółów;
Swoim pryw. animozjom dawaj wyraz wyłącznie w listach pryw. Nie ma nic bardziej denerwującego i żenującego niż oglądanie grona publicznie wyzywających się osób.
Jeżeli pojawią się problemy techniczne przy nawiązywaniu pryw. korespondencji (np. zabezpieczenie antyspamowe) ogranicz się do publicznego stwierdzenia tego faktu i nie publikuj swojej pryw. wiad. (która wcześniej nie przeszła);
W otrzymanej odp. możesz oprócz uwag bezpośrednio związanych z toczącą się dyskusją dostać uwagi dotyczące przestrzegania netykiety czy usterek technicznych w cytowanej wiad. Postaraj się zrozumieć i usunąć zgłoszone przyczyny zastrzeżeń samodzielnie, bez zbędnego marudzenia.

Mimo że nie istnieje żadna centralna zwierzchność pilnująca przestrzegania zasad netykiety, za ich łamanie grożą różnorakie konsekwencje, poczynając od reprymendy przesłanej listem pryw., poprzez publiczne napiętnowanie, a skończywszy na bardziej drastycznych posunięciach takich jak kasowanie wiad., skreślenie z listy subskrybentów lub powiadomienie twojego administratora.

Przypisy

^ Teksty dokumentów opisujących szczegółowo zasady netykiety:
Sieć, Wskazówki Dla Użytkowników i Zasady Etykiety
UWAGA!: Org. był dostępny pod nieistniejącym już adresem http://urethan.chem.pg.gda.pl/docs/S_S_vivre.txt .
Autor: Arlene H. Rinaldi (wrz. 1992), tłumaczenie: Krzysztof Snopek (gru. 1993).
Etykieta Usenetu.
Autor: Jarosław Rafa.
RFC 1855. Netiquette Guidelines.
Autor: S. Hambridge (paź. 1995).
^ Czym jest ogólnoświatowy sys. grup dyskusyjnych (w j. ang. "Usenet"):
https://pl.wikipedia.org/wiki/Usenet
Aktualna (generowana co noc) lista dostępnych polskich grup dyskusyjnych wraz z ich opisem:
http://www.usenet.pl/doc/pl.newsgroups
^ Aktualizowana co noc lista grup dyskusyjnych z ich opisem:
http://www.usenet.pl/doc/pl.newsgroups
^ Taki dokument nazywa się zwykle "najczęściej zadawane pytania" bądź z angielska FAQ (Frequently Asked Questions).
Lista FAQ polskich grup dyskusyjnych:
http://www.killfile.pl/
^Starożytna, grecka, potem rozwinięta przez Rzymian zasada "decorum":
https://pl.wikipedia.org/wiki/Decorum
https://pl.wiktionary.org/wiki/decorum
^ Opis standardu cytowania ilustrowany przykładami:
RFC 3676. The Text/Plain Format and DelSp Parameters
Autor: R. Gellens (luty 2004).
^ Pierwszy serwer skrótów adresów URL:
https://tinyurl.com
Autor: Kevin Gilbertson (sty. 2002).
^Międzynarodowy standard kodowania znaków ISO 8859-2:
https://pl.wikipedia.org/wiki/ISO_8859-2

Hist. tego dok.

Marcin Dębowski (agatek[]zoho.com) w l. 1996-2003 był autorem dok. pt. "Mini Netykieta grup news i list dyskusyjnych", zakończył te prace wer. 2.70. Dok. ten był udostępniany na licencji "© 1996-2003. Rozpowszechnianie i modyfikacja dozwolone";
Andrzej P. Woźniak (usher[]poczta.onet.pl) w l. 2006-2018 aktualizował pow. dok. (prawdopodobnie samą formę bez mod. treści), zakończył te prace wer. 2.73. Dok. ten dalej jest udostępniany (dostęp 2025-03-17, pon.) na licencji "© 2006-2018 CC BY-SA 3.0";
Jacek Marcin Jaworski zainspirowany wcześniejszymi pracami rozwinął pow. dok. i opublikował go pod zmienionym tytułem "Mini Netykieta Polskich Grup Dyskusyjnych". Mimo nadania temu dok. kol. nr wer. formalnie brak jest jakichkolwiek powiązań między Jackiem Marcinem Jaworskim a wcześniejszymi autorami dok. pt. "Mini Netykieta grup news i list dyskusyjnych".

Uwagi (uwzględnione) nadesłali

Ziemek Borowski, Małgorzata Krzyżaniak, Gregorio Kus (Grego[]RMnet.IT), Nina Liedtke (nina[]friko.onet.pl), Rafał Maszkowski, Mirek Nowakowski, Maciej Pilichowski, Jacek Popławski, Michał Sobkowski, Emil Stępniewski, Tomasz Surmacz, Maciek Śnieżek, Radosław Zieliński (cuss[]alpha.net.pl).
[]=@